میثم پاراو – روز ۱۲ فروردین، روز جمهوری اسلامی، یکی از مهم‌ترین روزهای تاریخ معاصر ایران بوده و به‌عنوان «روز جمهوری اسلامی» شناخته می‌شود. این روز، سالگرد برگزاری همه‌پرسی تاریخی برای تغییر نظام سیاسی ایران از سلطنت به جمهوری اسلامی است که در سال ۱۳۵۸ شمسی برگزار شد.
بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در بهمن ۱۳۵۷، مردم ایران با امید به تغییرات بنیادین در نظام سیاسی کشور، خواهان تعیین ساختار جدیدی برای اداره کشور شدند و به همین منظور، رهبر انقلاب حضرت امام خمینی (ره)، پیشنهاد برگزاری یک همه‌پرسی سراسری برای تعیین نوع نظام حکومتی را ارائه کرد.
این همه‌پرسی در روزهای ۱۰ و ۱۱ فروردین سال ۱۳۵۸ برگزار شد و سؤال اصلی این همه‌پرسی ساده و روشن بود: «آیا شما به تأسیس جمهوری اسلامی رأی می‌دهید؟» و نتیجه این رأی‌گیری نشان‌دهنده حمایت گسترده مردم از تغییرات بنیادین بود که مردم ایران با شرکت گسترده در این رأی‌گیری، نظر خود را اعلام کردند و نتیجه نهایی نشان داد که ۹۸/۲ درصد شرکت‌کنندگان به تأسیس جمهوری اسلامی رأی مثبت دادند.
روز ۱۲ فروردین به‌عنوان نماد وحدت و همدلی مردم ایران در تعیین سرنوشت سیاسی کشور، در تاریخ ثبت شد و از آن زمان، این روز به‌عنوان یکی از اعیاد ملی ایران جشن گرفته می‌شود و هر سال با مراسمی خاص در سراسر کشور گرامی داشته می‌شود.
این رویداد تاریخی نه‌تنها نقطه عطفی در تاریخ ایران بود و روز جمهوری اسلامی همچنان به‌عنوان یکی از مهم‌ترین نمادهای وحدت ملی و پایبندی به ارزش‌های انقلاب اسلامی در تاریخ ایران باقی‌مانده است.
روز ۱۲ فروردین نمادی از پیروزی ارزش‌های مردم‌سالاری دینی و تعهد به اصول اسلامی در نظام حکومتی است. این روز فرصت تجدید پیمانی با آرمان‌های انقلاب اسلامی را فراهم می‌کند و یادآور مسئولیت‌هایی است که همگان در راستای توسعه و تقویت کشور بر عهده دارند.
روز جمهوری اسلامی، تأکید بر نقش مردم به‌عنوان صاحبان اصلی کشور است. مشارکت گسترده مردم در همه‌پرسی سال ۱۳۵۸، نشان‌دهنده اعتمادی بود که به رهبری انقلاب و اهداف انقلاب اسلامی داشتند. این اعتماد زمینه‌ساز پایه‌گذاری حکومتی شد که هدف اصلی آن عدالت، آزادی و حفظ کرامت انسانی است.
از منظر تاریخی، ۱۲ فروردین به جهانیان نشان داد که اراده ملت‌ها می‌تواند موانع عظیمی را پشت سر گذاشته و تغییراتی بنیادین را رقم بزند. این روز الگویی شد برای دیگر کشورهایی که به دنبال اصلاحات یا تغییرات سیاسی هستند. در واقع، ایران با این اقدام، نمونه‌ای ملموس از فرایند دموکراتیک و مشارکت عمومی در سطح جهانی ارائه کرد.
این روز نه‌تنها بخشی از تاریخ سیاسی ایران، بلکه بخش جدایی‌ناپذیری از هویت فرهنگی و اجتماعی مردم کشور است. به‌عنوان روزی که تجلی اراده ملت و آغاز فصلی جدید در حاکمیت ایران بود، ۱۲ فروردین برای همیشه در قلب و ذهن ایرانیان زنده خواهد ماند. این روز یادآوری‌کننده قدرت اراده و اتحاد ملی است، و به نسل‌های آینده نشان می‌دهد که آینده‌ای بهتر تنها با همکاری و مشارکت گسترده مردمی ممکن خواهد شد.
با این تفسیر، می‌توان گفت که روز جمهوری اسلامی، نه‌تنها یک روز تاریخی، بلکه نمادی از پایداری و تعهد به ارزش‌های انسانی و اسلامی است که برای آن مبارزه شده است.
مردم مسلمان ایران با انقلاب اسلامی، نظامی می‌خواستند که متکی به رأی مردم بوده و ارزش‌های الهی و قرآنی در تمامی شئون حاکمیت آن جاری شود که این امر در «جمهوری اسلامی» محقق شده است.
در واقع روز ۱۲ فروردین به‌عنوان یک نقطه عطف در تاریخ ایران محسوب شده و نمادی از استقلال، آزادی و تحقق آرمان‌های انقلاب اسلامی بوده که با رهبری امام خمینی (ره) و مجاهدت‌های مردم به پیروزی رسید و ملت ایران برای اولین‌بار توانستند در تعیین سرنوشت سیاسی خود مشارکت کنند و نظام جمهوری اسلامی را در ایران پایه‌ریزی کنند.
نظام جمهوری اسلامی ایران بر دو اصل اساسی «جمهوریت» و «اسلامیت» استوار است بوده و این دو اصل در تمامی جنبه‌های حکومتی از جمله قانون‌گذاری، اجرایی و قضایی تأثیرگذار هستند.
«جمهوریت» به معنای حکومت مردم بر مردم بوده و در آن قدرت سیاسی از طریق نمایندگانی که به‌صورت دموکراتیک انتخاب می‌شوند، اعمال می‌شود و از سوی دیگر این اصل بر اهمیت مشارکت مردمی و نظام نمایندگی تأکید دارد.
«اسلامیت» نیز به این معنا است که قوانین و مقررات حکومت باید بر اساس اصول و معیارهای اسلامی باشد.
«اسلامیت» همچنین بر این نکته تأکید می‌کند که ایران یک کشور مسلمان است و باید ارزش‌های اسلامی را در تمامی جنبه‌های زندگی اجتماعی و سیاسی خود منعکس کند.
در نظام «جمهوری اسلامی» دو اصل، «جمهوریت» و «اسلامیت» به‌گونه‌ای با یکدیگر ترکیب شده‌اند که هر دو را به‌عنوان مؤلفه‌های اصلی نظام سیاسی ایران معرفی می‌کنند و هر دو در تعریف هویت و ساختار حکومتی کشور نقش دارند.
از سوی دیگر در نظام «جمهوری اسلامی»؛ «جمهوریت» و «اسلامیت» به‌عنوان مبانی ایدئولوژیک و سیاسی نظام حکومتی نیز عمل می‌کنند.
«جمهوریت» بیانگر آن است که مردم از طریق انتخابات، در تعیین سرنوشت کشور خود نقش دارند و «اسلامیت» تضمین می‌کند که این انتخابات و سایر جنبه‌های حکومت در چارچوب ارزش‌ها و قوانین اسلامی صورت می‌گیرد.
«جمهوریت» در نظام جمهوری اسلامی ایران با برگزاری انتخابات مختلف از جمله انتخابات ریاست‌جمهوری، مجلس شورای اسلامی و شوراهای شهر و روستا مشهود بوده و این انتخابات فرصتی برای مردم فراهم می‌آورد تا نمایندگان خود را انتخاب کنند و در تصمیم‌گیری‌های کلان کشور مشارکت داشته باشند.
«اسلامیت» نیز به این معناست که ایران به‌عنوان یک کشور مسلمان، اصول و قوانین اسلامی را در تمامی ابعاد حکومتی خود اعمال می‌کند که این امر شامل قانون اساسی کشور که بر اساس فقه شیعه تدوین شده و نیز نظام قضایی که بر مبنای شریعت اسلامی عمل می‌کند، می‌شود.
باید گفت که ۱۲ فروردین به‌عنوان یوم‌الله، بیانگر استقلال و رد سلطهٔ خارجی و نمادی از مشروعیت و مقبولیت نظام جمهوری اسلامی ایران بوده که در این روز، مردم ایران با رأی بیش از ۹۸ درصدی به استقرار نظام جمهوری اسلامی رأی دادند که این امر نشان‌دهنده حمایت قاطع مردم از اصول انقلاب اسلامی و رهبری حضرت امام خمینی (ره) بود.
