چرا مستند “قائم مقام” را باید نگاه کرد؟

ماجراهایی که پیش از انقلاب و مبارزات وی با رژیم شاه آغاز می‌شود و با پیروزی انقلاب و مسئولیت‌های متعددی که امام راحل به وی می‌سپارد تا قائم مقامی، ماجرای باند مهدی هاشمی و حمایت آیت‌الله از آنها، اعدام‌های بحث برانگیز سال 67، عزل از قائم مقامی و نامه 6/1/68 امام (ره) به وی، واکنش وی در مقابل رهبری آیت‌الله خامنه‌ای، حصر وی در دوره ریاست جمهوری خاتمی، رفع حصر و در نهایت فوت آیت‌الله در 29 آذرماه سال 88 ادامه می‌یابد.

نزدیک 30 سال پس از کنار رفتن مرحوم منتظری از قائم مقامی و نامه امام (ره) به وی، تیمی جوان به سراغ زندگی آن مرحوم رفته‌اند تا پرده‌هایی از رمز و راز آن را کنار بزنند، رازهایی که برای نسل جدیدی که آن روز را ندیده‌اند و نسل قدیمی که آن روز بوده‌اند اما در هیاهو و شلوغی آن روزها متوجه اصل ماجرا نشده‌اند و ابهام برای آنها باقی مانده است.

باید دید چه اتفاقی افتاد که امام (ره) به قائم مقام و دوست و شاگرد دیرینه خود گفت” برای اینکه در قعر جهنم نسوزید، خود اعتراف به اشتباه و گناه کنید، شاید خدا کمکتان کند.” در آن سال‌ها چه گذشت؟

دهه 60 دهه پرماجرایی است که هنوز انقلاب نوپا به تثبیت نرسیده و درگیر اما و اگر و چالش‌های زیادی است؛ چالش‌هایی که اگر با آن‌ها درست برخورد نمی‌شد، می‌توانست انقلاب “عزیز ملت” را به خطر بیندازد.

یکی از این چالش‌ها مسئله رهبری بعد از امام خمینی(ره) بود؛ انقلابیون و مسئولان نگران جایگاه رهبری بعد از امام (ره) و به دنبال راه چاره‌ای برای آن بودند. اما خبرگان ملت در پاسخ این سوال چه راهی را برگزید؟ اعضای خبرگان علی‌‌رغم نظر امام (ره) مرحوم منتظری را به رهبری بعد از امام برمی‌گزیند، انتخابی که البته به رهبری وی ختم نمی‌شود، زیرا حوادث طور دیگری رقم می‌خورد. امام (ره) بعدها در نامه به آیت‌الله منتظری با بیان ” والله قسم من از ابتدا با انتخاب شما مخالف بودم” نارضایتی خود را از این انتخاب ابراز می‌کنند.

جانشین رهبری، نقطه محوری مستند قائم مقام است، مستند از روایت پیشینه و سابقه مبارزاتی او قبل از انقلاب آغاز می‌شود و در100 دقیقه روایت جذاب زندگی آن مرحوم تا فوتش در 29 آذر سال 88 را به تصویر می‌کشد.

استفاده از تصاویر آرشیوی دست اول و رفتن به سراغ نزدیکان آن مرحوم و شخصیت‌های سیاسی وقت، از نقاط قوت مستند است که با صدای ناصر طهماسب برای روایت مستند همراه شده ‌است.

احمد منتنظری، حجت الاسلام محمدی ری‌شهری، عمادالدین باقی، هادی هاشمی، حجت الاسلام ناطق نوری و حجت الاسلام محسنی اژه‌ای از شخصیت‌هایی هستند که با توجه به مشاهدات و تجربیات خود آن دوران را روایت می‌کنند.

از آن‌جایی که تاریخ را هرکس از ظن خود روایت می‌کند و روایت افراد از تاریخ بسیار متفاوت است، بنابراین ارجاع به منابع دست اول و استفاده از فیلم‌ها و تصاویر آرشیوی مستند در یک کار تاریخی موجب اعتبار هرچه بیشتر آن می‌شود، همین ویژگی یکی از نقاط قوت مستند قائم مقام است که روایت آن را برای مخاطب باورپذیر می‌کند.

ساخت مستند قائم مقام، تجربه خوبی است از جستجوی منابع تاریخی و روایت تصویری جذاب آن برای مخاطبی که با تاریخ ناآشناست و امید است که این تجره در مورد سایر وقایع و شخصیت‌های تاریخی نیز تکرار شود.
“مهین کشاورز”

انتهای پیام/