به گزارش خبرنگار گروه دین و اندیشه پایگاه خبری تحلیلی «زرین خبر»، در ماه رمضان قرار داریم، ماهی که پر از خیروبرکت بوده و به ماه میهمانی خدا معروف است.
ماه میهمانی خدا یا ماه رمضان و یا به زبان محلی ترکی «اوروشلوق آیی» از جایگاه والایی در نزد مردم میاندوآب برخوردار است و مردم این منطقه با آداب‌ورسوم ویژه‌ای این ماه را گرامی می‌داند.
آیین‌ها و رسوم ویژه در هر منطقه؛ ریشه در عقاید دینی و ملی آنان داشته و بدون شک این آداب‌ورسوم که بخشی از فرهنگ بومی یک منطقه را شامل می‌شود بارزترین عنصر هویت‌بخشی مردمان یک منطقه به شمار می‌آید و در منطقه آذربایجان و میاندوآب نیز این آئین‌ها آئینه تمام‌نمای تاریخ، فرهنگ، تمدن، اعتقادات، دین و مذهب آن منطقه است.
معمولاً قبل از هر مناسبت ویژه‌ای شاهد رسمی به نام «خانه‌تکانی» هستیم که در آن بانوان خانه‌دار با زدودن غبار از سر و روی خانه‌ها به استقبال عید می‌روند و معمولاً چند روز پیش از آغاز ماه رمضان نیز بانوان به نظافت خانه‌های خود می‌پردازند.
البته باتوجه‌به اهمیت مساجد در ماه مبارک رمضان، قبل از این ماه مبارک و در آخرین روزهای ماه شعبان شاهد آماده‌کردن مساجد توسط هیات امنای مساجد و در روستاها توسط خود مردم قبل از شروع ماه مبارک رمضان هستیم.
از سوی دیگر تهیه خوردنی‌هایی مانند کره و عسل محلی، پنیر محلی و تهیه نان‌های محلی که به آن «یاغلی چؤرک» از اول تا آخر ماه رمضان خود نشانگر این حال و هوای خاص است.
هم چنین ساعتی قبل از اذان مغرب و عشا نیز در منطقه آذربایجان و میاندوآب؛ شلوغی مقابل نانوایی‌ها و نان بربری پزها را به‌خوبی می‌توانید مشاهده کنید که مردم روزه‌دار این نان‌ها را در وعده افطار و سحری از سفره‌های خود جدا نمی‌کنند.
قاباخلاما
«قاباخلاما» یا به ترکی؛ یعنی به پیشواز رفتن یکی از سنت‌های مردم آذربایجان و میاندوآب است که چند روز مانده به شروع ماه مبارک رمضان اقدام به گرفتن روزه مستحبی یا قضا می‌کنند و به این عمل می‌گویند «قاباخلاما» یعنی به پیشواز و استقبال ماه مبارک رمضان رفتن.
مساجدی مملو از جمعیت
در طول ماه رمضان که در زبان ترکی «اوروشلوق» خوانده می‌شود مساجد، اماکن مقدس و نمازخانه‌های میاندوآب مملو از جماعت روزه‌داری هستند که باانگیزه تکمیل عبادت و کسب فیض بیشتر، نمازهای یومیه را به جماعت اقامه می‌کنند و بعد از اقامه نماز پای صحبت‌های امام‌جماعت مسجد می‌نشیند.
اوباشدانلیق یا سحری خوردن
اوباشدانلیق یا سحری خوردن یکی از مشخصه‌های ویژه ماه مبارک رمضان در میاندوآب و نیز تمام کشورهای مسلمان است.
یکی از آیین‌های سنتی در میاندوآب که امروزه در بیشتر در مناطق روستایی به چشم می‌خورد، بیدار کردن همسایه‌ها برای خوردن سحری است که در بعضی مناطق که رسم و آیین‌ها هنوز بر جای خود باقی است ردپای آن دیده می‌شود و یک ساعت مانده به اذان صبح در خانه همسایه‌ها را می‌زنند و آن‌ها را برای سحری که به زبان ترکی «اوباشدان» (و به غذایی که در اوباشدان خورده می‌شود «اوباشدانلیق» گفته می‌شود) بیدار می‌کنند.
در گذشته‌های نه‌چندان دور رسم بر این بوده که در برخی از روستاها یک فرد با صدای گیرایی بر پشت‌بام خانه اهالی را برای سحری یا اوباشدان بیدار می‌کند.
افطار سفراسی
افطاری و احسان دادن از مشخصه‌های ویژه ماه مبارک رمضان، است که در این ماه در همه‌جا مشاهده می‌شود.
پهن کردن سفره‌های افطار در بین نیازمندان و فقرا نیز از آداب و رسومی است که پای ثابت ماه مبارک رمضان در میاندوآب به شمار می‌رود.
در این دیار در برخی از خانواده‌ها نیز حداقل یک‌بار به فامیل افطاری می‌دهند و زنان نیز با درست‌کردن غذا و افطاری از میهمانان پذیرایی می‌کنند و البته در کنار آن رسم است کوچک‌ترهای فامیل، بزرگ‌ترها را برای افطاری به میهمانی دعوت می‌کنند.
مرباهای محلی، سوپ، آش رشته، آش دوغ، حلیم، خرماهای تزیین شده با گردو و گل محمدی، پنیر، سبزی، ماست و شیر از مهم‌ترین غذاهای مردم آذربایجان غربی بر سر سفره‌های ماه رمضان است.
در گذشته آبگوشت نیز از غذاهای مرسوم افطاری بوده است؛ اما امروز افطاری‌ها تفاوت چندانی با دیگر نقاط کشور ندارد فقط آش دوغ و آش رشته مرسوم است و بیشتر افطاری‌ها با سوپ و پلو همراه است.
احیا گئجه لری
احیا گئجه لری یا شب‌های قدر در این منطقه از جایگاه ویژه‌ای در میاندوآب برخوردار است مساجد، حسینیه‌ها و مساجد همه از خیل مشتاقان وصال دوست و خریداران معرفت و تشنگان محبت و رحمت دوست آکنده و لبریز است.
با فرارسیدن شب‌های قدر مردم مؤمن و دین‌دار آذربایجان غربی با حضور در مساجد و حسینیه‌ها به عزاداری و شب‌زنده‌داری می‌پردازند و با دادن نان، پنیر، گردو و غذاهای خانگی از شب زنده داران پذیرایی می‌کنند.
کیسه دوزی
کیسه دوزی در شب قصاص ابن ملجم از دیگر رسم‌هایی مردم این خطه است که بنا بر رسم‌های قدیمی دختران و زنان در شب ۲۷ رمضان با دوختن کیسه‌ای به نام «لعن ابن ملجم» با هر سوزنی که به کیسه می‌زنند یک‌بار به ابن ملجم لعنت می‌فرستادند.
این آئین در ایام قدیم مشاهده می‌شد و امروز کمتر در میاندوآب از چنین آئینی خبری هست.
زکات فطریه و خداحافظی با ماه رمضان
در آخرین روز ماه مبارک رمضان و در شب عید فطر سرپرست خانواده میزان فطریه که مبلغ آن از سوی مراجع اعلام می‌شود، را از قوت سالانه یا از پول توی جیب جدا کرده و در محل خاصی قرار می‌دهند.
فطریه در روستاها شامل آرد یا گندم می‌شود که سرپرست خانواده آن را در پشت در و در داخل منزل قرار می‌دهد که در اولین فرصت به افراد فقیر و مستمند تحویل دهد.
در شب عید فطر نیز همه سعی می‌کنند در هنگام اعلام عید در خانه‌های خود باشند تا فطریه‌شان به گردن کس دیگری نیفتد، مردم آذربایجان معتقدند که باید فطریه را در همان روز اول به فقرا بدهند.
در برخی از مناطق روستایی و شهری آذربایجان رسم بر این است که در روز پایانی ماه رمضان، بعد از ادای فریضه مغرب و عشا، آیین خداحافظی ماه رمضان برگزار شود و این آئین هم شامل نمازهای مستحبی و دعاهاست.
نماز عید فطر
نماز عید فطر نیز در این منطقه از جلوه‌های زیبایی برخوردار است به‌گونه‌ای که تا قبل از طلوع آفتاب، مصلی، مساجد و خیابان‌های منتهی به محل اقامه نماز عید فطر مملو از مردم است.
بعد از برگزاری باشکوه نماز عید فطر مردم به دیدوبازدید می‌روند و به‌ویژه به کسانی سر می‌زنند که عید نو آن‌هاست، خانواده‌هایی که تازه درگذشته دارند شامل این دیدوبازدید و عید می‌شوند که قره بایرام آن‌ها بوده و با چای و خرما پذیرایی می‌شوند.
مردم روزه‌دار این مناطق نهایت سعی، تلاش و ریاضت خود را در جهت هر چه معنوی‌تر و خالص ساختن اعمال در طول روزهای ماه مبارک رمضان به کار می‌بندند تا بتوانند فرایض دینی را به‌درستی به جا آورده و ثواب اخروی و دنیوی روزه را شامل حالشان کنند و برای این منظور در طول روز همانند ایام دیگر سال به کار و زندگی مشغول می‌شوند و دین‌داری توأم با دنیاداری را احساس و لمس می‌کنند.
انتهای خبر/